Ο Μάης μας προέκυψε οδυνηρά αποφασισμένος. Για βροχές .. για ανατροπές.
Στη Γαλλία του 2007 ο Σαρκοζί σχεδιάζει τον δικό του ... διαφωτισμό, με φόντο τη χλιδή μίας θαλαμηγού. Στην Λυών, την Τουλούζη και το Παρίσι .. οι εικόνες από τα οδοφράγματα και τις συγκρούσεις μοιάζουν να επιμένουν να σου θυμίσουν
ειρωνικά τον Μάη του 68. Η επανάσταση σαραντάρησε και .. κρυφοκοιτάει ακόμη 
από την κλειδαρότρυπα. 

Savvidh_Voula_-_Al...

Πάνε δέκα χρόνια πια που ο Ριχάρδος Σωμερίτης έγραψε το κείμενο που ακολουθεί. Φταίει εκείνη η φράση του στο τέλος που το θυμήθηκα πάλι:


Στις 15 Μαρτίου 1968 ένας από τους καλύτερους δημοσιογράφους της γενιάς του και αρχισυντάκτης της «Λε Μοντ», ο Πιερ Βιανσόν - Ποντέ, διαπίστωνε αιφνιδιάζοντας τους πάντες ότι «αυτό που χαρακτηρίζει σήμερα την πολιτική ζωή είναι η πλήξη». Και πρόσθετε ότι με εξαίρεση μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους (ήδη!) και νέους χωρίς εργασία, τους μικροαγρότες που ισοπεδώνει η πρόοδος και τους όσους γέρους όλοι έχουν εγκαταλείψει στην τύχη τους, «οι Γάλλοι πλήττουν», «μελαγχολούν», δεν αισθάνονται ότι μετέχουν σε κάτι το σημαντικό, το κεφαλαιώδες. Ομως, υπογράμμιζε, η φαντασία και το πάθος είναι αναγκαία τόσο όσο και η κοινωνική ευεξία και η οικονομική πρόοδος...

Το άρθρο αυτό έχει χαρακτηρισθεί «ιστορικό». Διότι μερικές εβδομάδες αργότερα ξεκινούσε ο γαλλικός Μάης ακριβώς από το πανεπιστήμιο - στρατώνα της Ναντέρ, κοντά στο Παρίσι, που είχε ανεγερθεί πρόσφατα στη θέση μιας τενεκεδούπολης.

Ξεκίνησαν δηλαδή από εκεί τα «γεγονότα» που μερικοί αποκάλεσαν «κίνημα», άλλοι «επανάσταση» και που κανείς ως τώρα δεν μπόρεσε να εγκλείσει σε μια φόρμουλα γενικής αποδοχής. Με τα πρώτα και αυθόρμητα συνθήματα οι φοιτητές βάλθηκαν να αξιώνουν «τη φαντασία στην εξουσία», την «απαγόρευση των απαγορεύσεων», τον γενικευμένο διάλογο, την απαλλαγή από ένα βαρύ αυταρχικό σύστημα κοινωνικών και προσωπικών σχέσεων που χαρακτήριζε την γκωλική Γαλλία. Γι' αυτό με συγκίνησαν.

Το κίνημα αμφισβήτησης των κατεστημένων δεν ξεκίνησε από το Παρίσι. Είχε ήδη, από καιρό, διεθνή χαρακτήρα. Η ιδιαιτερότητα όμως του γαλλικού Μάη είναι σαφέστατη. Πρώτον, πολύ γρήγορα, σε ολόκληρη τη Γαλλία, και όχι μόνο στο Παρίσι, αναπτύχθηκε παράλληλα με τη φοιτητική εξέγερση ένα τεράστιο και συχνά πρωτότυπο ως προς τις επιδιώξεις του απεργιακό κίνημα· δεύτερον, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, σημειώθηκε μια μετωπική σύγκρουση ανάμεσα στην παραδοσιακή Αριστερά και τις ακραίες εξωκοινοβουλευτικές δυνάμεις· τρίτον, ο καθένας, σε όλους τους χώρους, από τα αμφιθέατρα ως τα τραπεζικά γραφεία, από τα εργοστάσια ως τα στούντιο της τηλεόρασης και της ραδιοφωνίας, βάλθηκε ξαφνικά να συζητεί και συχνά να οργανώνει νέες μορφές και μεθόδους εργασιακών σχέσεων στηριζόμενες στην αυτοδιαχείριση, στον ελεύθερο διάλογο, στις συλλογικές αποφάσεις, στην κατάργηση των «μικροπροϊσταμένων», κύριο σύμβολο του εργασιακού αυταρχισμού.

Εχουν αναλυθεί τα πάντα σχετικά με το φοιτητικό κίνημα, τη δυναμική εμφάνιση στο προσκήνιο του αριστερισμού σε όλες του τις μορφές, τις πιο ιδεαλιστικές και ρομαντικά απελευθερωτικές αλλά συχνά και τις πιο απεχθείς όταν οδηγούσαν στον υπέρτατο αυταρχισμό της βίας και, μετά τον Μάη, της τρομοκρατίας. Εχουν επίσης, και σωστά, αναλυθεί οι συνθήκες και οι συνέπειες της μετωπικής σύγκρουσης των «επαναστατών» με τους κομμουνιστές και τους σοσιαλιστές που, όπως κατηγορήθηκαν, «πρόδωσαν την επανάσταση», μέσω κυρίως των συνδικαλιστικών οργανώσεών τους. Το σύνθημα «Συνδικάτα, προδοσία!» (να δεις χαρά η εργοδοσία) περιλαμβάνεται, σε πολύ καλή θέση, στα «άπαντα» του Μάη που πράγματι τερματίστηκε σαν λαϊκή εξέγερση όταν οι μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις διαπραγματεύτηκαν μαζικές αυξήσεις και ορισμένα νέα δικαιώματα. «Μόνον», είπαν οι αριστεριστές, που «ήθελαν τα πάντα, αμέσως!».

Αυτό όμως που δεν έχει τόσο αναλυθεί είναι το γεγονός ότι ναι μεν από τον Μάη του «μεγάλου θεάματος» της Σορβόννης και των οδοφραγμάτων δεν μένει ουσιαστικά τίποτε, έμειναν όμως πολλά σε ορισμένους ιδιαίτερα σημαντικούς τομείς, έστω και αν αυτό δεν γίνεται πάντα αντιληπτό. Ετσι ο Μάης δεν ήταν σίγουρα «επανάσταση» εφόσον τίποτε δεν άλλαξε στην πολιτική και στην οικονομία. Είχε όμως βαθύτατες και επαναστατικές συνέπειες για τις οικογενειακές σχέσεις, για την απελευθέρωση ατομικών και συλλογικών δυνατοτήτων δημιουργίας και εκσυγχρονισμού, για την αντιμετώπιση των νέων και των προβλημάτων τους, για τις εργασιακές σχέσεις (αλλά αυτό η κρίση το μετέτρεψε σε παρελθόν...) και επίσης για μια σημαντική απελευθέρωση της ενημέρωσης.

Δεν είναι πολύ γνωστό ότι εκτός από το Καρτιέ Λατέν, τα εργοστάσια, και κυρίως τα εργοστάσια Ρενό ­όπου ο Ζαν Πολ Σαρτρ έδωσε μια μάχη επαναστατικού αριστερισμού εναντίον του πανίσχυρου εκεί κομμουνιστικού συνδικάτου , ορισμένες τράπεζες και τον σε κατάσταση διαρκούς επαναστατικού «χάπενινγκ» κόσμο του θεάματος, ο γαλλικός Μάης είχε και ένα άλλο ιστορικό και σημαντικό επίκεντρο: τα κτίρια της κρατικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης.

Την εποχή εκείνη ο διοικητικός και πολιτικός έλεγχος των γαλλικών οπτικοακουστικών μέσων (δημόσιο μονοπώλιο) ήταν πλήρης. Τα προσφερόμενα προγράμματα ήταν βέβαια υψηλής ποιότητας: κανένας δεν ενδιαφερόταν για μετρήσεις. Ο έλεγχός τους όμως (πολιτικός και συχνά ιδεολογικός) προκαλούσε σοβαρές αντιδράσεις μεταξύ των παραγωγών. Στον χώρο της ενημέρωσης τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα: διευθυντής ειδήσεων κυρίως της τηλεόρασης ήταν στην πραγματικότητα ο αρμόδιος υπουργός! Ετσι, και ενώ το Παρίσι κυριολεκτικά φλεγόταν, απαγορεύτηκε η μετάδοση κάθε σχετικού τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού ρεπορτάζ.

Το αποτέλεσμα ήταν μια χωρίς προηγούμενο αντίδραση των δημοσιογράφων, των τεχνικών και των παραγωγών, κοντολογίς του συνόλου του προσωπικού: κατάργησαν την ανώτατη ελέγχουσα και ελεγχόμενη ιεραρχία και έκαναν τη δουλειά τους! Οι κρατικές παρεμβάσεις οδήγησαν όμως σε καταλήψεις, επεμβάσεις της αστυνομίας για την εξασφάλιση «του δικαιώματος εργασίας» μιας δράκας απεργοσπαστών, μελών του κυβερνητικού γκωλικού κόμματος, και τελικά σε μια απεργία πολλών εβδομάδων με κύριο αίτημα την απελευθέρωση και την αυτονόμηση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα. Και πρώτο αποτέλεσμα, πάνω από εκατό απολύσεις απεργών!

«Τίποτε δεν θα είναι πια όπως ήταν πριν» πίστευαν πολλοί σ' όλη τη διάρκεια του όμορφου αυτού και αξέχαστου απελευθερωτικού Μάη του γενικευμένου αυθόρμητου διαλόγου ανάμεσα σε όλους και παντού. Αν αυτό αφορά την πολιτική, η πρώτη «αλλαγή» ήταν όμως ένας χωρίς προηγούμενο θρίαμβος, με τον Ζορζ Πομπιντού, τον διάδοχο του Ντε Γκωλ, της πιο βαθιά συντηρητικής Γαλλίας, αυτής που είχε μεν χειροκροτήσει τα παιδιά της, δηλαδή τους φοιτητές, όταν βρίσκονταν στα οδοφράγματα αλλά κόντεψε να πάθει συγκοπή βλέποντας αμέσως μετά το τεράστιο απεργιακό εργατικό κίνημα που πίστεψε ότι θα μπορούσε να έχει και πολιτικές βλέψεις. Αν αυτό αφορά το «κοινωνικό σύστημα», ναι, άλλαξαν ρυθμοί, τρόποι διοίκησης και κοινωνικού διαλόγου αλλά όχι φυσικά η ουσία του.

Ομως, ναι, ο Μάης είναι που οδήγησε 13 χρόνια μετά την πολιτική Αριστερά στην εξουσία, ο Μάης οδήγησε προηγούμενα τον συντηρητικό Ζισκάρ ντ' Εστέν σε σειρά πρωτοβουλιών όπως η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, η σημαντική βελτίωση της νομοθεσίας για τα δικαιώματα της γυναίκας, ένα σημαντικό νέο βήμα βελτίωσης της ενημέρωσης στην τηλεόραση, πρώτο σταθμό της κατοπινής (σχετικής) απελευθέρωσής της. Και εκεί, ο Μάης δεν πήγε χαμένος!

Και κυρίως, ο Μάης σήμανε την αρχή του τέλους των απολυταρχικών μεθόδων και της Δεξιάς και της παραδοσιακής γαλλικής κομμουνιστικής Αριστεράς.

Ενα ερώτημα όμως συνοψίζει τα πάντα: Υπάρχει πάντα επικαιρότητα στον Μάη; Η απάντηση είναι (δυστυχώς) το όχι: ο Μάης δεν ήταν ένας, ήταν όσοι και οι πρωταγωνιστές του, ίσως όσοι και οι μαχητές του. Διότι ήταν κυρίως ατομικά απελευθερωτικός, πέρα από τις ατέρμονες προστριβές και διατριβές των φανατικών πασών των αριστερίστικων τάσεων στις (και ερωτικά ενδιαφέρουσες) ολονυκτίες της Σορβόννης. Ισως γι' αυτό παραμένει και σαν πολύτιμη ανάμνηση· και για πολλούς ασφαλώς και σαν ρομαντική υπόσχεση: μήπως κάποτε, χωρίς πρόβλημα, χωρίς κομματικό λόγο και χωρίς κομματικό τρόπο, μπορέσει κανείς να πει ξανά στον άγνωστό του συνάνθρωπο, εκεί, στη γωνιά του δρόμου: «Σύντροφε, εσύ είσαι ευτυχισμένος;».

Permalink για το ""Σύντροφε, εσύ είσαι ευτυχισμένος;""