Tabs: Blog | About Me |

Τετάρτη, Ιουλίου 12

Κυρία Μαριέττα έχετε ακούσει για το Φινλανδικό σύστημα?

Ομολογώ πως μου αρέσουν οι συγκρίσεις. Την ώρα που στην Ψωροκώσταινα βράζει ο τόπος με την Παιδεία και τις .. λεγόμενες μεταρρυθμίσεις της κυρίας Μαριέττας προτιμώ να στρέφω το βλέμμα σε πετυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών. Εκεί που η εκπαίδευση έχει στόχο και όραμα. Πολύτιμο υλικό βρήκα από τον Δημήτρη Μιχαηλίδη που είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί και να εξετάσει το εκπαιδευτικό σύστημα στο Ελσίνκι. Η επιλογή δεν είναι τυχαία: τα παιδιά των Φινλανδών τα τελευταία χρόνια δικαρίνονται όλο και συχνότερα σε διεθνείς διοργανώσεις σε βαθμό που οι "δαιμόνιοι" κινέζοι σκέφτηκαν να αντλήσουν γνώση και δομή από το επιτυχημένο Φινλανδικό σύστημα εκπαίδευσης. Και δεν ήταν οι μόνοι. Ένα πλήθος εκπαιδευτικών καταφτάνει συχνά πυκνα στο Ελσίνκι και προσπαθεί να ανακαλύψει το μυστικό της επιτυχίας του Φινλανδικού σχολείου. Σημαντική παρατήρηση: Η φράση "εκπαιδευτική μεταρρύθμιση" έχει ν ακουστεί 36 χρόνια στην περιοχή. Το σύστημα είναι σταθερό, δομημένο και δεν αλλάζει. Δεν αιφνιδιάζει και δεν είναι υποχείριο κάθε νέου Υπουργού Παιδείας. Η βασική εκπαίδευση είναι 9ετής και τα παιδιά παραμένουν στον ίδιο σχολικό χώρο από τα 7-16 χρόνια τους. Η βασική εκπαίδευση προϋποθέτει καλή γνώση της γλώσσας και της ιστορίας, άριστη γνώση της αγγλικής, μαθηματικά, βιολογία, χημεία, φυσική και έξτρα μαθήματα μόνο για όσους στοχεύουν σε ιατρικές και νομικές σχολές.
Το σχολείο χώρος φιλικός και σχεδόν οικογενειακός, φιλοξενεί αθλητικές δραστηριότητες και υπολογιστές. Χρησιμεύει για δωρεάν γεύματα και μένει ανοιχτό να απασχολήσει τα παιδιά για όσες ώρες θέλουν.
Το άρθρο του Μιχαηλίδη είναι διαφωτιστικό:

Το Φινλανδικό μοντέλο της εκπαίδευσης

Φθάνοντας σε ένα πολυθέσιο σχολείο του Ελσίνκι, το πρώτο πράγμα που σου κάνει εντύπωση είναι η συνύπαρξη παιδιών με μεγάλο εύρος ηλικιών. Επειδή οι μαθητές μένουν στο ίδιο σχολείο για εννέα χρόνια, μπορεί κάποιος να δει εφήβους στη σκάλα αλλά και μικρά παιδιά επτά χρονών να παίζουν στην παιδική χαρά του σχολείου.
Αυτή ίσως είναι και η μεγαλύτερη διαφορά που έχουν τα σχολεία της Φινλανδίας και της Ελλάδας - ότι οι μαθητές περνούν εννέα χρόνια στο ίδιο σχολείο, συνδυάζοντας τους ρόλους της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα παιδιά αρχίζουν τα επίσημα μαθήματα τους όταν γίνονται επτά χρονών και μένουν στο ίδιο σχολείο έως ότου γίνουν 16. Ακολούθως θα πάνε ή στο λύκειο, που θα τους οδηγήσει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ή σε μια επαγγελματική σχολή. Συνήθως τα σχολεία στην Φινλανδία έχουν πολλούς ανοικτούς χώρους, γυάλινους τοίχους, έξυπνο σχεδιασμό, βιβλιοθήκες και υπολογιστές.
Αισθάνεσαι εκεί μέσα, παρά το μεγάλο αριθμό των μαθητών που έχουν μερικά σχολεία - και 500 παιδιά ακόμα - μια ηρεμία και μια ησυχία που σε ξενίζει. Κι αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε μια άλλη πολιτιστική διαφορά - ότι οι μαθητές δεν φορούν παπούτσια, αλλά περπατούν γύρω με τις κάλτσες τους.
Αυτό δίνει μια αίσθηση ενός φιλικού χώρου ή ακόμα και οικογενειακού. Αν και μερικοί από τους εφήβους βρίσκουν ενοχλητικό να έχουν τόσα πολλά μικρά παιδιά γύρω τους, αυτή η συνύπαρξη κάνει να φαίνεται το φινλανδικό σχολείο λιγότερο εφηβικό γκέτο από ό,τι ένα συνηθισμένο σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι δάσκαλοι αναγνωρίζουν ότι αυτή η ενιαία σχολική δομή σημαίνει ότι το προσωπικό ξέρει τους μαθητές και τις οικογένειές τους πολύ καλά, δεδομένου ότι οι μαθητές θα είναι εκεί από τη νηπιακή ηλικία. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία αυτά λένε ότι το σύστημα του ενιαίου σχολείου, με ένα γνωστό περιβάλλον, κάνει τα παιδιά να αισθανθούν ασφαλέστερα, με μικρή πιθανότητα του φόβου για το άγνωστο και μια πιο εύκολη μετάβαση στα εφηβικά χρόνια και έπειτα στο επόμενο στάδιο της προχωρημένης εκπαίδευσης (Λύκειο).
"Η βάση της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας μας είναι η ισότητα", λέει μια δασκάλα και συμπληρώνει ότι η θέση του δασκάλου στη Φινλανδία έχει μεγάλο κύρος και αναγνωρίζεται η κοινωνική διάσταση του εκπαιδευτικού έργου. Μια άλλη παράμετρος είναι η καλή γνώση των Αγγλικών που ξέρουν τα παιδιά, που διδάσκονται μόνο στο σχολείο τους κι όχι στα φροντιστήρια και σε ιδιαίτερα μαθήματα. Κι αυτό γιατί η καλή γνώση μιας τουλάχιστον ξένης γλώσσας είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους Φινλανδούς, γιατί η γλώσσα τους είναι ξεκομμένη από τις υπόλοιπες παραδοσιακές γλώσσες της Ευρώπης (όπως και η Ελληνική).
Τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους επαφή με τις ξένες γλώσσες παρακολουθώντας ταινίες στη τηλεόραση (οι ταινίες εκεί δεν είναι μεταγλωττισμένες όπως στη Γερμανία για παράδειγμα). Έτσι, τα παιδιά από πολύ νωρίς προσπαθούν να διαβάζουν τους υπότιτλους και παράλληλα ακούνε την ξένη γλώσσα. Αλλά αποκτούν εμπειρίες της ξένης γλώσσας και μέσα από την τεχνολογία, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, από τα game boy κλπ. Επιγραμματικά θα λέγαμε ότι στη Φινλανδία η εκπαίδευση έχει αναχθεί σε αγαθό υψηλής αξίας από τη δεκαετία του '70. Τότε άρχισε η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, καρποί της οποίας είναι η σημερινή αναγνώριση από όλο τον κόσμο. Πιστεύουν ότι μέσω της εκπαίδευσης η οικονομία στις σύγχρονες κοινωνίες λειτουργεί αποτελεσματικότερα, δίδοντας παράλληλα στην αγορά εργασίας τη δυνατότητα να αποδίδει τα μέγιστα προς όφελος της ευημερίας του συνόλου.

Το σχολικό σύστημα στη Φινλανδία
Τα παιδιά αφού πάνε στο νηπιαγωγείο ή στους παιδικούς σταθμούς, κάνουν μια προκαταρτική τάξη (pre -school) μεταξύ του 6ου και του 7ου έτους της ηλικίας τους και στα 7 πάνε στο κανονικό σχολείο.
Την εβδομάδα τα μικρά παιδιά παρακολουθούν 19 ώρες, αργότερα 23 ώρες και τέλος στις μεγάλες τάξεις οι μαθητές κάνουν 30 ώρες. Οι δήμοι όμως - αυτοί προσλαμβάνουν το προσωπικό του σχολείου μαζί με το Συμβούλιο των γονέων και κηδεμόνων αλλά έχουν και την ευθύνη των σχολείων - μπορούν να προσαρμόζουν τα ωράρια ή προτείνουν την επιμήκυνσή τους.
Είναι ενδιαφέρον ότι η κρατική επιχορήγηση προς τους δήμους αγγίζει το 57%, από εκεί και πέρα αναλαμβάνουν οι δήμοι να καλύψουν τα υπόλοιπα.
Στο πανεπιστήμιο οι μαθητές εισάγονται με πανεθνικές εξετάσεις, όταν τελειώσουν τις σπουδές τους στο Λύκειο (16 - 19 ετών). Εξετάζονται στη μητρική τους γλώσσα (υπάρχει μια μειονότητα που μιλάει Σουηδικά), στη δεύτερη εθνική (είτε πρόκειται για τη φινλανδική είτε για τη σουηδική), μια ακόμη ξένη γλώσσα και τέλος είτε μαθηματικά είτε ένα μάθημα γενικών σπουδών. Στις γενικές σπουδές, ο μαθητής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στη Βιολογία, στη Γεωγραφία, στη Χημεία, στη Φυσική, στην Ιστορία και στις Πολιτικές Επιστήμες, στη Φιλοσοφία ή στην Ψυχολογία.
Προκειμένου όμως να μπει κάποιος στην Ιατρική ή στη Νομική Σχολή, οι μαθητές παρακολουθούν επιπλέον μαθήματα, και ενδεχόμενως πληρώνουν επιπλέον χρήματα για δύο ή και τρία χρόνια.
Δωρεάν γεύματα και φροντίδα των παιδιών Όμως υπάρχουν κι άλλες εκπλήξεις. Το σχολείο χρησιμοποιείται και για τη φροντίδα των παιδιών όταν δουλεύουν οι γονείς. Έτσι μπορούν να παραμείνουν στον ίδιο χώρο παιδιά νηπιακής ηλικίας (από οκτώ μηνών) μέχρι και 16 χρονών. Για τους νεώτερους μαθητές η επίσημη σχολική ημέρα τελειώνει περίπου στις 1 το μεσημέρι αλλά μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις του σχολείου για να γευματίσουν, να διαβάσουν, να κάνουν αθλητισμό κλπ. Τα δε σχολικά γεύματα είναι δωρεάν.
Η συμπεριφορά των παιδιών προκαλεί ανησυχίες στους καθηγητές και στους δασκάλους στην Ελλάδα. Αλλά αυτό δε συμβαίνει στα σχολεία της Φινλανδίας. Εάν υπάρχει πρόβλημα με κάποιους μαθητές, πρώτα γίνεται κουβέντα με τα ίδια τα παιδιά και εάν δεν βρεθεί φόρμουλα για την επίλυση του προβλήματος, καλούνται οι γονείς. Μάλιστα και οι αποβολές δεν έχουν την τιμητική τους στα σχολεία αυτά. Τα παιδιά είναι πιθανό να πάνε στο τοπικό τους σχολείο, εκτός κι αν οι γονείς θέλουν ένα σχολείο με μια ιδιαίτερη ειδικότητα, όπως μουσικό ή χορευτικό κλπ. Η ισότητα των ευκαιριών στην εκπαίδευση σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μαθητές δύο ταχυτήτων αλλά προχωρούν με όλους τους μαθητές, επιδιώκοντας υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά ως τα 16 τους. Και υπάρχει ιδιαίτερη φροντίδα για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Στόχος του συστήματος είναι ο εντοπισμός τους όσο το δυνατόν νωρίτερα, κυρίως στο νηπιαγωγείο ή στον παιδικό σταθμό, για να τους δώσουν μια επιπλέον βοήθεια και υποστήριξη.
Στη Φινλανδία οι διακοπές το καλοκαίρι διαρκούν δύο μήνες, περίπου. Και είναι αρκετές αν συγκριθούν με τις διακοπές σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να ενοχλεί τους υπεύθυνους της Παιδείας στη Φινλανδία. Ως χώρα η Φινλανδία, έχει το μισό πληθυσμό της Ελλάδας - μόλις 5,2 εκατομμύρια κατοίκους, και βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής. Για πολλά χρόνια - στην περίοδο του ψυχρού πολέμου - ήταν ουδέτερη χώρα και γι αυτό όλες οι συζητήσεις μεταξύ των δυτικών και ανατολικών γίνονταν στο Ελσίνκι.
Σήμερα όμως βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της εκπαιδευτικής κοινότητας της Ευρώπης, αλλά και της Κίνας (έχει υπογραφεί πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ τους για να μελετήσουν οι Κινέζοι το εκπαιδευτικό σύστημα των Φιλανδών). Αφορμή γι αυτό είναι οι υψηλότατες επιδόσεις των μαθητών της σε διαγωνισμούς παγκοσμίου εμβέλειας. Έτσι, δεκάδες δημοσιογράφοι και εκπαιδευτικοί σπεύδουν στο Ελσίνκι να διαπιστώσουν από κοντά τα αίτια αυτής της εκτίναξης. Και φυσικά όλοι ευελπιστούν να ανακαλύψουν το φοβερό μυστικό που κρύβεται πίσω από την εντυπωσιακή άνοδο του επιπέδου των μαθητών. Η ίδια η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση της Φινλανδίας δέχεται ότι το σύστημα της Φινλανδίας έχει υψηλή αποδοτικότητα, παρότι το κόστος δεν είναι το ίδιο υψηλό και το ποσοστό επί του AEΠ δεν ξεπερνά το 5,2% (παρόμοιο με πολλές άλλες χώρες), και είναι το 11,9% του συνόλου των δημόσιων δαπανών.
Στην υψηλή απόδοση του εκπαιδευτικού συστήματος συνεισφέρει μεταξύ των άλλων:
1. Η σταθερή εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόζεται στα θέματα της Παιδείας, ανεξαρτήτως αν αλλάζει η Κυβέρνηση ή ο υπουργός της Παιδείας.
2. Οι ίσες ευκαιρίες μάθησης για όλους τους μαθητές
3. Η ενιαία μορφή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
4. Η πολιτική της συναίνεσης στο χώρο της Παιδείας
5. Το αποκεντρωμένο σχολείο, τη διοικητική ευθύνη του οποίου φέρει αποκλειστικά η Tοπική Aυτοδιοίκηση,
6. Το άρτιο σύστημα δημόσιων βιβλιοθηκών άρτια εξοπλισμένων με βίντεο, υπολογιστές και πολυμέσα.
7. Η ύπαρξη του Εθνικού Εκπαιδευτικού Συμβουλίου όπου χαράσσονται βασικές κατευθυντήριες γραμμές της εκπαίδευσης
Και τέλος η στενή συνεργασία του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας με το υπουργείο Παιδείας. Επένδυσαν όμως και στους εκπαιδευτικούς, που όπως λέει η Υπουργός Παιδείας της Φινλανδίας είναι ο πυρήνας της εκπαίδευσής τους. Γι' αυτό οι δάσκαλοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν μεταπτυχιακό δίπλωμα, ενώ μετεκπαιδεύονται και κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους.
Τέλος, όλοι αξιολογούνται. Δάσκαλοι, καθηγητές και Σχολές. Και οι τελευταίες ανάλογα με την απόδοση τους χρηματοδοτούνται.
Δ. Μιχαηλίδης

Ετικέτες

buzz it!


Permalink για το "Κυρία Μαριέττα έχετε ακούσει για το Φινλανδικό σύστημα?"

7 Comments:

Blogger artfarted said...

Οπουδήποτε επικρατεί η κοινή λογική η ζωή μοιάζει με παράδεισο. Επιπλέον όμως η Φινλανδία έχει το προσόν να είναι μια σχετικά μεγάλη χώρα, με μια από τις μικρότερες πληθυσμιακές πυκνότητες παγκοσμίως. Η μεγαλύτερη πόλη της, η πρωτεύουσα Ελσίνκι, μπορεί να είναι η λιγότερο urban πρωτεύουσα της Δύσης. Οι Φινλανδοί δεν επένδυσαν ξεκάρφωτα στην παιδεία. Πρώτα αποφάσισαν ότι η παραγκωνισμένη γεωγραφικά χώρα τους –την οποία επιβουλεύονταν και οι Μπολσεβίκοι- θα ανέβαινε στο τρένο της τεχνολογίας. Και δεν είναι μόνο η Nokia. Η Φινλανδία διαθέτει πληθώρα βιομηχανιών υψηλής τεχνολογίας. Για να γίνουν λοιπόν high tech έπρεπε πρώτα να παράγουν ικανούς επιστήμονες, μάνατζερς και εργατικό δυναμικό που θα αφομοίωνε τα τεχνολογικά άλματα. Δηλαδή να χτίσουν εκπαιδευτικό σύστημα ικανό να στηρίξει αυτό το οικοδόμημα. Οι Φινλανδοί δεν ήταν οι πρώτοι που έθεσαν τέτοιο σχέδιο σε εφαρμογή. Πολύ πριν απ’ αυτούς το είχαν σκεφτεί οι Ιάπωνες. Μόνο που οι τελευταίοι είχαν μέσα τους και το μικρόβιο της φυλετικής υπεροχής.

Το τραγελαφικό είναι ότι στην Ελλάδα, πατρίδα της κουκουβάγιας ως συμβόλου της παιδείας, η κοινή λογική χάθηκε κάπου μέσα στους αιώνες. Και ξαναεμφανίστηκε στα πιο απίθανα μέρη…

12:26 π.μ.  
Anonymous Ανώνυμος said...

Αγαπητέ Οίστρε,

συγχωρήστε μου την απρέπεια, αλλά δεν γνωρίζω καθόλου τον κο Δημήτρη Μιχαηλίδη, στον οποίον αναφέρεστε. Είναι αλήθεια ότι σαν Ελληνας του εξωτερικού, δεν μπορώ να παρακολουθώ την ελληνική επικαιρότητα το ίδιο στενά με τους κατοίκους της Ελλάδας. Αλλά ούτε κι εσείς με διευκολύνετε. Δεν προτείνετε κανένα link προς κάποιο διαφωτιστικό site ή blog.

Αν σάς γράφω εδώ είναι γιατί μού φάνηκε αρκετά ελαφριά η παρουσίαση του Φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου. Εννοώ μ'αυτό ότι είδα μέσα στις γραμμές του κειμένου που παραθέτετε, μια διάθεση εκθειασμού του Φινλανδικού πρωτύπου. Διαβάζοντάς το κάποιος ξένος με αυτό, θα πιστέψει ότι πρόκειται για πραγματική εκπαιδευτική Νιρβάνα.

Πριν λίγες μέρες, ένα παρόμοιο δημοσίευμα σε κάποιο blog ενός Ελληνα που επισκέφθηκε τη Γαλλία (στην οποία ζω τα τελευταία 30 χρόνια), παρουσίασε την κατάσταση στο χώρο της εκπαίδευσης και της εργασίας τησ Γαλλίας, σαν ιδανική και παράδειγμα για την Ελλάδα. Ξέροντας τα πράγματα από μέσα, βλέποντας ό ίδιος ότι η αληθινή εικόνα είναι σχεδόν τραγική, έκρινα ότι ο συντάκτης του κειμένου εκείνου απείχε πολύ από το να έχει δει και καταλάβει την γαλλική πραγματικότητα. Κατανόησα την θέση του, βλέποντας ότι τα στοιχεία του τα είχε αντλήσει από τα δελτία τύπου της κρατικής ξεναγού που τον υποδέχτηκε στη χώρα.

Τώρα εδώ, διαβάζοντας το άρθρο του κου Μιχαηλίδη που δημοσιεύετε, διακρίνω μια παρόμοια πηγή για τις πληροφορίες. Κάποιο δελτίο τύπου, κάποιο έντυπο που εκδόθηκε από τις Φινλανδικές αρχές με την ευκαιρία της Φινλανδικής προεδρίας, ή κάτι παρόμοιο.

Εδώ και μερικά χρόνια, λόγος πολύς γίνεται για την εκπαιδευτική επίδοση της Φινλανδίας. Και σαν απόδειξη χρησιμοποιείται πάντα η επίδοση των Φινλανδών μαθητών σε διαγωνισμούς μαθηματικών, φυσικής κλπ. Προσωπικά, μένω πολύ σκεπτικός απέναντι σε τέτοιες "πρωτιές". Δεν είναι τα σκορ των μικρών Φινλανδών σε διεθνείς διαγωνισμούς, απόδειξη για την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου. Οποιαδήποτε χώρα θα έβαζε σαν στόχο τα αποτελέσματα σε τέτοιους διαγωνισμούς, θα ήταν σε θέση να πετύχει εξαιρετικά υψηλές επιδόσεις. Είναι μόνο θέμα επιλογής και επένδυσης.

Εκείνο που μετράει είναι τι στ'αλήθεια γίνεται στον χώρο του σχολείου. Πιστεύετε ότι ποτέ μια κυβέρνηση θα σάς ξεναγήσει, μιλώντας σας για τα ναρκωτικά στα σχολεία; Για το πρόβλημα του αλκοολισμού σε ιδιαίτερα μικρές ηλικίες; Για τις αυτοκτονίες; Για την αποτυχία προόδου των μαθητών; Για τον καλπάζοντα ρατσισμό; Για τις οικονομικές διακρίσεις; Για τις σπουδές που δεν έχουν αντίκρυσμα στην μετέπειτα ζωή; Κι όμως, όλα αυτά υπάρχουν στη Φινλανδία!

Δεν θέλετε πιστεύω να πάρω στα σοβαρά ένα άρθρο που βρίσκει σημαντικό να αναφέρει ότι στο σχολείο οι μαθητές (στην διαρκώς λασπωμένη Φινλανδία), περπατούν με τις κάλτσες!

Δεν θέλω να επεκταθώ σε πλήρη ανάλυση των όσων ειδυλλιακών αναφέρονται στο άρθρο. Θα προτιμούσα να προσκαλέσω έναν Ελληνα, τον Θάνο, που εδώ και χρόνια ζει στη Φινλανδία και που, σαν δημοσιογράφος και πατέρας, έχει ίσως πράγματα να πει σχετικά.

Υ.Γ. Θα ήθελα, σε καμιά περίπτωση, να μην θεωρηθεί η επέμβασή μου αυτή σαν προσπάθεια να δικαιολογήσω το παραμικρό από τις πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων, πρώην και νυν. Βρίσκω τις επεμβάσεις τους ευκαιριακές, ερασιτεχνικές και επικίνδυνες. Απλά θέλω να τονίσω την δυσφορία μου απέναντι στην ανεξέλεγκτη παράθεση πληροφοριών και μάλιστα εν είδει διδαχής, που αυτοφύεται στον ελληνικό τύπο, παραδοσιακό και ηλεκτρονικό.

Σάς ευχαριστώ για την φιλοξενία

Φοίβος

1:31 π.μ.  
Blogger oistros said...

@ black perl
έτσι δείχνει τουλάχιστον!
@artfarted
Καλώς όρισες και συμφωνώ απόλυτα. Ό,τι μας λέιπει είναι το όραμα για την παιδεία. Ανάμεσα στις ψηφοθηρικές απόπειρες μεταρρύθμισης χάσαμε τον σαφή προσδιορισμό του τι είδους εκπαίδευση θέλουμε.
@ Φοίβο
Ομολογώ πως δεν έχω παιδιά για να ξέρω τα τωρινά δρώμενα από πρώτο χέρι. Έχω όμως ένα μέτρο σύγκρισης από τις δικές μου εμπειρίες. Μεγάλωσα με την κουκουβάγια καρφιτσωμένη στο πέτο της σχολικής ποδιάς μου και δεν νοσταλγώ ομολογουμένως καθόλου τις υπερβάσεις και τις ανακρίβειες των σχολικών βιβλίων της εποχής μου. Ούτε την ποδιά βέβαια. Το πρώτο μου αναγνωστικό ήταν Τα ψηλά Βουνά και με έκπληξη φέτος διάβασα ότι ανακηρύχθηκε το καλύτερο ελληνικό αναγνωστικό των τελευταίων 50 χρόνων.

Έγραφα εκθέσεις με βάση τη σκέψη και όχι την παπαγαλία και διδάχτηκα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής γραφής και σκέψης. Θαύμασα τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Θουκιδίδη και τον Αριστοφάνη. Ακόμα και η Ελληνική Μυθολογία με συνεπήρε. Και μετά ο αξεπέραστος Καζαντζάκης, ο Καραγάτσης, ο Βενέζης. Και η ποίηση: Ελύτης, Καβάφης, Σεφέρης, Εμπειρίκος, Σικελιανός. Η πρώτη μύηση με όλους αυτούς έγινε στο σχολείο. Και δεν ήταν καν ιδιωτικό. Ένα τρισάθλιο δημόσιο σε μία υποβαθμισμένη γειτονιά της Αθήνας. Τα καινούρια βιβλία κάθε χρονιάς τα ανοίγαμε με προσμονή και δέος. Την ιστορία την ρουφούσαμε και την καταλαβαίναμε μία χαρά και χωρίς "παραδόσεις από έδρας" ή φροντιστήρια. Ακόμη και τα Θρησκευτικά είχαν μία εκλογικευμένη σειρά. Πρώτα η Παλαιά και μετά η Καινή Διαθήκη. Γιατί τα λέω όλα αυτά?

Γιατί συχνά λυπάμαι τις νεώτερες γενιές. Ξεφυλλίζω τα τωρινά βιβλία και αναρωτιέμαι πόσο μπερδεμένα μπαίνουν οι γνώσεις στο μυαλό των παιδιών με αυτά τα ατέλειωτα χρονικά "ζίγκ-ζάγκ". Και η γλώσσα: ίδια με την "ξύλινη" των τηλεοπτικών δελτίων. Και στην προσπάθεια για αντικειμενικότητα αποστεώθηκαν όλες οι κρίσεις και τα σχόλια. Απλή καταγραφή γεγονότων. Και ο τρόπος διδασκαλίας? Απλή παπαγαλία. Μην ξεφύγεις από το κείμενο. Μάθε το όπως είναι. Μην σκεφτείς. Μην εμβαθύνεις. Μην έχεις άποψη. Και κυρίως μην διαφωνείς. Και τα παιδιά δεν έχουν διάθεση να διαφωνήσουν. Τρέχουν εξαντλημένα από σχολείο σε φροντιστήριο και από αγγλικά σε υπολογιστές για να κατοχυρώσουν τις υποτιθέμενες απαραίτητες γνώσεις και τελικά τα "χαρτιά" που τις πιστοποιούν.

Οι εκπαιδευτικοί εξίσου κουρασμένοι σε ένα στενό πλαίσιο διδασκαλίας που απαιτεί μόνο τα απαραίτητα κι όποιος ξεφύγει μπαίνει στην μύτη των καλοβολεμένων και αδιάφορων συναδέρφων του που σύντομα θα τον "αξιολογήσουν δεόντως" (για να μην χαλάσει η πιάτσα).

Και μέσα σ' αυτό το αλαλούμ κάθε νέος Υπουργός Παιδείας θεωρεί υποχρέωσή του να αναμορφώσει το σύστημα. Και επειδή τα βιβλία δεν αλλάζουν, οι εκπαιδευτικοί δεν αλλάζουν, τα διδακτικά κτήρια δεν αλλάζουν, το μόνο πρόσφορο να αλλάξει είναι ο τρόπος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και έτσι κάθε χρόνο οι ήδη ζαλισμένοι μαθητές της τρίτης Λυκείου βρίσκονται την τελευταία στιγμή μπροστά σε ένα νέο εξεταστικό μαρτυρίο που ενσκύπτει στο παραπέντε.

Α .. ναι ξέχασα ότι τα τελευταια χρόνια αλλάζουν και οι Σχολές. Σε μία φαεινή προσπάθεια αποκέντρωσης και ανάπτυξης της ελληνικής υπαίθρου φτιάξαμε σχολές στις πλέον απομακρυσμένες πόλεις της Ελλάδος για να τους δώσουμε "ζωή". Όμως το εγχείρημα στην πράξη απέτυχε. Οι φοιτητές άρχισαν να τις εγκαταλείπουν με δεδομένο το κόστος διαβίωσης εκεί και την απέραντη μοναξιά πόλεων που άλλοτε ήταν βιομηχανικά κέντρα απλώς. Φέτος οι σχολές αυτές ίσως κλείσουν. Εν τω μεταξύ το φιλόδοξο εκπαιδευτικό πρόγραμμα δαπάνησε τεράστια ποσά για να τις συντηρήσει.

Επιπλέον δεν είναι τυχαίο ότι συζητιέται έντονα τις μέρες αυτές να συμπληρώσουν μηχανογραφικά για εισαγωγή στην τριτοβάθμια και οι μαθητές που έγραψαν κάτω από το όριο της βαθμολογίας του 10. (το 20 είναι άριστα).

Οι επιδόσεις ήταν τόσο χαμηλές που με τους μαθητες που έγραψαν πάνω από την βάση καλύπτονται μόνο οι μισες θέσεις για την Τριτοβάθμια. Με τρομάζει η ιδέα ότι θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια παιδιά που έγραψαν σε μία κόλλα το όνομά τους και μόνο μία απάντηση από τις 5 που τους ζητήθηκαν. Στην εποχή των δικών μου πανελλαδικών με μέσο όρο 16,7 πέρασα στην Παιδαγωγική Πάτρας και χρειάστηκα άλλη μία χρονιά διαβάσματος και βελτίωση βαθμολογίας για να μπω στη Νομική.

Αυτά με απογοητεύουν, αλλά τα συζητάμε λιγότερο. Η πολιτική και τα μίντια στρέφουν την κουβέντα στην κόντρα Πανεπιστημιακών και Υπουργού και στη νέα μεταρρύθμιση. Καταδικασμένη να αποτύχει -κατά τη γνώμη μου- ακριβώς επειδή ασχολείται μόνο με την τριτοβάθμια. Αν έπρεπε να αλλάξει το εκπαιδευτικό συστημα της χώρας οι όποιες αλλαγές θα έπρεπε να ξεκινήσουν από το Δημοτικό και από την φιλοσοφία του συστήματος διδασκαλίας. Από τα βιβλία, από την κριτική σκέψη, από την παταξη της παραπαιδείας (που εδραιώθηκε και δεν μας ενοχλεί καθόλου πια) και από τις ανάγκες προσαρμογής σε ένα σύγχρονο περιβάλλον που απαιτεί εξοικείωση με υπολογιστές και ξένες γλώσσες.

ΔΕν είμαι ειδική σε θέματα παιδείας, το ξαναλέω. Μπορεί πράγματι αν ξεναγούσαμε εδώ Φινλανδούς ή Γάλλους εκπαιδευτικούς να τους δείχναμε ένα εξειδανικευμένο πρόσωπο εκπαίδευσης. Λογικό το βρίσκω. Ίσως κι εκείνοι έτσι ακριβώς να μας παραπλάνησαν.

Όσα γράφω δεν ξέρω καν αν είναι μία επαρκής απάντηση στο τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα αλλά είναι τουλάχιστον μία φιλότιμη "υποκειμενική" προσπάθεια από την οπτική γωνία μιας σχετικής ... άσχετης.

Χάρηκα ειλικρινά και για το σχόλιο και για την γνωριμία΄.

Και θα ήθελα να διαβάσω και τη γνώμη του Θάνου για το Φινλανδικό μοντέλο. Ευπρόσδεκτοι και οι δύο σας.

1:46 μ.μ.  
Anonymous Ανώνυμος said...

Δεν ξέρω αν πραγματικά αξίζει το να ασχολούμαστε με εκπαιδευτικά (και όχι μόνο)μοντέλα ξένων χωρών. Γενικότερα, η ξενομανία που μαστίζει εμάς τους Έλληνες μας κάνει να εκθειάζουμε κάθε τι ξένο. Όμως δεν είναι αυτός ο λόγος, που με κάνει να είμαι επιφυλακτικός, αν θα πρέπει να αναφερόμαστε ως συστήματα-πρότυπα άλλων χωρών.

Κάθε χώρα διαμορφώνει το σύστημά της λαμβάνοντας υπόψιν της, διάφορες παραμέτρους που επηρρεάζουν την κοινωνικοοικονομική υπόστασή της. Κάθε χώρα έχει τον δικό της πολιτισμό, τον δικό της τρόπο σκέψης και γενικότερα το δικό της ταπεραμέντο. Και φυσικά η διαμόρφωση του συστήματος δεν επηρρεάζεται μόνο από αυτές τις παραμέτρους. Ακόμα και το κλίμα ή και η γεωγραφική θέση της κάθε χώρας μπορεί να επηρρεάσει την δόμηση του κοινωνικού συστήματος (και όχι μόνο)κάποιας χώρας.

Καταλήγωντας, αυτό που "προτείνω" εγώ προσωπικά, είναι ότι πρέπει να αρχίσει να γίνει διάλογος από μηδενική βάση, για να διαμορφώσουμε εμείς ως Έλληνες δικό μας πρότυπο εκπαιδευτικό σύστημα και όχι να κάνουμε copy-paste άλλα ξενόφερτα εκπαιδευτικά (και όχι μόνο) συστήματα. Να αναλογιστούμε, σύμφωνα με τις δικές μας ανάγκες (κοινωνικές, οικονομικές κτλ κτλ), τι σύστημα πραγματικά θα λειτουργούσε καλύτερα σ αυτήν την χώρα.΄Ετσι απλά, καθαρά και ξάστερα...

4:55 μ.μ.  
Anonymous Ανώνυμος said...

Ζωντας πολλά χρόνια στη Φιλανδία, σαφως δεν με κάνει ειδικό σε εκπαιδευτικά ζητήματα και το μόνο που μου δίνει το δικαιωμα να αναφερθω στο συγκεκριμένο άρθρο ειναι η άγνοια του συγγραφέα από μία χώρα που ψάχνει να βρεί τρόπους να διορθώσει ενα εκπαιδευτικό σύστημα που νοσεί, το ότι λόγω επαγέλματος συμμετείχα επανειλημένα σε έρευνες που αφορούν το Φιλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα και τέλος στο σοκ που έννιωσα διαβαζοντας το συγκεκριμένο αρθρο. Εννιωσα οτι τοσα χρόνια νόμιζα οτι ζούσα στη Φιλανδια, τελικά αν ο κ. Μιχαηλίδης επισκέφτηκε την Φιλανδία, εγώ ζω κάπου αλλού και μου το κρύβαν τόσα χρόνια.
Για να κρίνεις και πολυ περισσότερο να μιμηθείς το σύστημα κάποιας χώρας πρώτα θα πρέπει να εχεις γνώση των κοινονικών και ιστορικών συνθηκών που οδηγησανε σε αυτό το συστημα. Θα πρέπει να τοζήσεις απο μέσα και οχι να το κρίνεις μετά απο μια εβδομαδιαία επίσκεψη.
Για να σας αναφέρω λοιπόν τις αντιρρήσεις μου σχετικά με το άρθρο του κυρίου Μιχαηλίδη θα πρεπει να αναφέρω και μια σειρα απο ιστορικά και κοινονιολογικά θέματα που ξεπερνουν την αντοχη ενος comment η ενός post.
Καποιες σημειωσεις εγραψα στο δικο μου blog αλλά δεν αποτυπόμουν ούτε στο ελάχιστο του τι πραγματικά συμβαίνει και τη σειρα απο ανακριβιες που υιοθετει το αρθρο. Παράλληλα μιά ολοκληρωμένη απάντηση θα απιτουσε πολύ περισσοτερο απο το χώρο ενός post.
Το μόνο που πρέπει να επισημάνω ειναι οτι η Φιλανδία ειναι μιά χώρα που δημιουργήθηκε μέσα στο ψυχροπολεμικό κλίμα με οτι σημαίνει αυτό για κάθε της 'μοντέλο', οτι ακόμα και ο ορισμός Φιλανδική δημοκρατία είναι αποτέλεσμα αυτού του κλιματος και τέλος οτι οι Φιλανδοι συμφωνούν οτι το εκπαιδευτικό τους συστημα χρειαζεται αλλαγή αλλα και ποτέ δεν θα το ομολογίσουν σε κανεναν ξένο επισκέπτη, αλλά κι αυτο ανήκει στη σφαιρα της ιστορικής και κοινονιολογικής ανάλυσης.
Ετσι σαν ιστορικό ανεκδοτο, στις αρχες τις δεκαετιας του 80 η Φιλανδια θέλησε να υιοθετησει το Ελληνικό μοντελο εκπαιδευσης, σας παρακαλώ μη γελάτε φτανοντας στο σημείο να αποκαλέσει το αντιστοιχο λύκειο, Lukio. Η αλλλαγές περιοριστήκαν εκει λόγω του υψηλού πολιτικού κόστους και λόγω της εντασης με τις αλλαγες στη Ρωσία που εχουν πάντα άμμεσο αντίκτυπο στη Φιλανδία.
Το συγκεκριμένο αρθρο το έχω ηδη μεταφράσει και εχω σκοπό να το δώσω σε συναδερφους που ασχολούνται με το εκπαιδευτικό ρεπορταζ σίγουρος οτι θα τους φτιαξω το κέφι μιάς και συχνά ζηλεύουνε με τις ιστοριες που τους λεω απο τα μαθητικά μου χρόνια τη δεκαετία του 60 στο Παγκρατι.
Επειδή τα τελευταία 3 χρόνια έχω γίνει συχνα παραλληπτης ερωτήσεων για το περιφημο Φιλανδικό μοντέλο, νομίζω οτι θα ηταν καλυτερα να βρουν στην Ελλάδα ένα τροπο να διορθωσουν τα οσα εχουν παρά να ψάχνουν στη Φιλανδια μοντέλα που ακόμα και οι Φιλανδοί κάποια περίοδο πιστεψαν οτι οι αλλαγές του Ράλλη ηταν οι ιδανικές!!!
Τον κ. Μιχαηλίδη δεν τον ξέρω και προτιμω να θεωρησω οτι η φυσική ομορφιά του Φιλανδικού καλοκαιριού (γιατι αν ειχε ερθει αλλη εποχή αποκλείεται να έγραφε αυτά που έγραψε) τον τυφλωσε και δεν κατάφερε να δει την πραγματικότητα.
Ευχαριστώ για την φιλοξενεια και φαντάζομαι οτι τα γέλια μου που πρεπει να ακουστήκαν όπου και να βρισκεστε, να ειναι μιάς μορφής απάντηση στο αρθρο.

1:15 π.μ.  
Anonymous Ανώνυμος said...

Σαν συμπλήρωμα. Μόλις διάβασα Οistros την απάντησή σου στον Φοίβο και κάπως μου έφερες ...θλίψη. Δεν μπορείς να φανταστείς με τι ζήλεια με κοίταζε ένας Φιλανδός ακαδημαϊκός πριν απο μερικά χρόνια που μπορούσα να απαγγείλω ποίημα του Καβάφη και πόσο τυχερό με θεορούσε που διδάχτικα Ομηρο.
Σήμερα το πρωι και με ευκαιρία το δικό σου post ειχα μια συζητήση με συνάδερφο που ειδικεύεται στα εκπαιδευτικά. Διαβάζοντας την απάντηση σου ήταν σαν να διάβαζα αυτα που μου είπε ο συναδερφος το πρωί παραπονούμενος για το 'Φιλανδικό' μοντέλο. Θυμήσου οτι Φιλανδία δεν ειναι μόνο Helsinki και ο συγκεκριμένος περιεγραφε παρόμοιες εμπειριες απο τη Λαπωνία που μεγάλωσε προσθετοντας και ενα -35!!! Το τραγικό; Επέμενε οτι μόνο το Αμερικάνικο μοντέλο θα σωσει την φιλανδία!!!

1:29 π.μ.  
Blogger phivos said...

Περαστικός σήμερα από 'δω. Θυμάσαι. Εδώ γνωριστήκαμε!

Και δε μού λες, μια και είναι των παιγνίων η εποχή, δε σκαρώνεις ένα παρόμοιο μπλογκοπαίγνιο; Του τύπου, πότε γνωριστήκατε με τον τάδε; Στο μπλογκ του, στο δικό σας; Και να ωάχνουν όλοι να βρούν την αρχή του κουβαριού τους...

5:09 μ.μ.  

Δημοσίευση σχολίου

<< Home