Πάνε είκοσι χρόνια που τελείωσα το Λύκειο. Σε αντίθεση με άλλους που νοσταλγούν συχνά την εφηβεία τους ή που θα προτιμούσαν να είναι στην θέση των σημερινών παιδιών, ομολογώ ότι νοιώθω πανευτυχής που πρόλαβα την εποχή της ... μικρότερης δυνατής ανισότητας. Παρακολουθώ την τρέχουσα εισηδειογραφία με τα ΤΕΙ που κλείνουν, τους αποφοίτους του 10 παρά κάτι, τις 15.000 κενές θέσεις στην Τριτοβάθμια και κάνω αναπόφευκτα συγκρίσεις.
Τελείωσα το Λύκειο σε μία εποχή που δεν είχε ενισχυτικές διδασκαλίες. Ομολογώ ότι στη μνήμη μου είναι συγκεχυμένο αν υπήρχαν καν ΤΕΙ. Θυμάμαι σίγουρα ότι υπήρχαν αρκετά Φροντιστήρια αλλά το κατώφλι τους διάβαιναν παιδιά σχετικά προνομιούχων οικογενειών. Δεν ανήκα σ αυτά. Θυμάμαι έντονα τα συλλαλητήρια και τις καταλήψεις με αίτημα την δωρεάν Παιδεία και την κατάργηση Φροντιστηρίων και βοηθημάτων. Στην εποχή μου όμως οι πιθανότητες να εισαχθείς στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε ένα σημαντικό ποσοστό παρέμεναν ζήτημα αφομίωσης γνώσεων και διαβάσματος.
Η γνώση έμοιαζε το μόνο κλειδί για την επιτυχία. Έπειτα ήταν και οι οικογενειακές συμβουλές που επέμεναν σε κείνο το περιβόητο "μάθε παιδί μου γράμματα" και τριβέλιζαν το μυαλό μας σε όλη την εφηβεία. Και οι επιλογές όμως ήταν περιορισμένες. Ζήτημα οικονομικών δυνατοτήτων πάλι. Η "δωρεάν" Παιδεία ακόμη κι αν σου εξασφάλιζε μία θέση σε ΑΕΙ δεν σκόπευε να σε τρέφει σε μία ξένη πόλη μακρυά από την οικογενειακή σου εστία. Όπως ακριβώς και τώρα. Μόνο που τότε το τόλμημα ήθελε πιο γερό πορτοφόλι. Έτσι ο στόχος των περισσοτέρων από μας ήταν σχολή στη .. γειτονιά μας. Και ο πήχυς βρισκόταν ψηλά. Στα μηχανογραφικά μας -που τότε έκαναν τα πρώτα τους βήματα ως νέος θεσμός- συμπληρώναμε μόνο τρεις σχολές. Πέτυχες... μπήκες. Απέτυχες .. του χρόνου. Μαθητές με βαθμολογία της τάξεως του 14 ή 15 βρίσκονταν μεταξύ τύχης και ατυχίας. Ανάλογα την διακύμανση της βάσεως. Έχοντας συγκεντρώσει μέσο όρο βαθμολογίας 13 αποφοιτούσες από το Λύκειο. Οι παρακάτω έμεναν μεταξεταστέοι. Όριο προβιβασμού λοιπόν το 13 και όριο για αξιώσεις σε Τριτοβάθμια οπωσδήποτε το 15. Και οι θέσεις πάντα καλύπτονταν πλήρως. Ο κόσμος διψούσε για ένα πτυχίο.
Είμασταν πιο έξυπνοι? Πιο επιμελείς? Πιο πειθαρχημένοι? Τίποτα απ αυτά. Παιδιά είμασταν κι εμείς με τα μυαλά στα .. κάγκελα αλλά η εποχή μας είχε σαφέστερες προτεραιότητες και ευδιάκριτα πρότυπα. Ξέραμε ότι έπρεπε να σπουδάσουμε. Κι αυτό ήταν μονόδρομος. Κι είμασταν και πιο τυχεροί ίσως. Το διάβασμα και η προσπάθεια έφταναν. Το σχολείο δεν αλληθώριζε στα προγράμματα της Παραπαιδείας και λειτουργούσε αυτόνομα. Ή τέλος πάντων πιο αυτόνομα από ό,τι τώρα.
Ακούω το τελευταίο διάστημα την συζήτηση και τις διενέξεις με το όριο βαθμολογίας του 10. Ακούω για το ΤΕΙ της κάθε Κωλοπετεινίτσας που δεν βρήκε εισακτέους να δικαιολογήσει την ύπαρξη του και σκέφτομαι ότι μετά τον συνεδριακό τουρισμό φτιάξαμε σε αυτή την χώρα τον .. φοιτητικό τουρισμό. Στην πλάτη του κάθε ελληνικού νοικοκυριού που ελπίζει να βγάλει έναν επιστήμονα του ... οτιδήποτε. Και προς όφελος της κάθε παραγκωνισμένης ελληνικής γωνιάς που δεν κατάφερε να προσελκύσει άλλη επένδυση και έμεινε με ένα ΤΕΙ αμανάτι για να βυζαίνει τους φοιτητές του και να στηρίζει έτσι την τοπική της οικονομίας.
Το όριο του 10 με ενοχλεί. Με ενοχλεί και η όλη στρατηγική της σημερινής εκπαίδευσης. Η αφαίμαξη του οικογενειακού προϋπολογισμού σε ιδιαίτερα και φροντιστήρια που θεωρούμε πλέον απολύτως φυσιολογική υπόθεση. Η παραδοχή ότι μόνο έτσι τα παιδιά έχουν πιθανότητες να προχωρήσουν.
Με ενοχλεί ακόμη η απαξίωση των πτυχίων. Το "μάθε παιδί μου γράμματα" βρίσκει αντίλογο αμέσως σε ένα τεράστιο "γιατί? για να γίνω άνεργος με πτυχίο?". Κι όσο γκρεμιζόμαστε σε αυτή την λογική όλο και λιγότεροι έχουν πραγματική διάθεση για σπουδές. Με ενοχλεί επίσης που φτάσαμε να συζητάμε για το αν τα ΤΕΙ θα κλείσουν ή θα δεχτούν τους πιο αμελείς μαθητές επιβραβεύοντας την αδιαφορία τους, προκειμένου να συντηρήσουν την δραχμοθηρική (ευρωθηρική θα την λέμε τώρα?) σχέση των τοπικών κοινωνιών με τους φοιτητές.
Αναρωτιεμαι τι σόι φοιτητής θα αποδειχτεί ένας απόφοιτος Λυκείου με μέσο όρο βαθμολογίας το 9,5 ή το 10 ή το 10,5? Τι κενά συσσώρευσε και πως θα ανταπεξέλθει? Ή μήπως πρακτικά χρησιμεύει για να βοηθήσει ο μπαμπάς του την "στριμωγμένη" τοπική αγορά μίας μικρής επαρχιακής πόλης? Αλλά και έστω ότι κάποτε αυτός ο φοιτητής παίρνει πτυχίο θα βρει εργασία ανάλογη της ειδικότητας του?
Εδώ έχω ακόμη μία παρατήρηση. Παλιότερα επιλέγαμε σχολές βάση προσανατολισμού. Με συγκεκριμένη στόχευση. Τον τελευταίο καιρό παρακολουθώ συγγενείς και φίλους να ψάχνουν εκ των υστέρων και εναγωνίως ποιό ακριβώς είναι το αντικείμενο της τάδε δυσνόητης (από πλευράς αρχικών) σχολής ΤΕΙ στο τέρμα Θεού που πήγε και δήλωσε χάριν ... διακόσμησης του μηχανογραφικού το "καμάρι" τους και τελικά του έλαχε ως επιλογή.
Στο μεταξύ -σημειώνω με λύπη- ότι έχουν κατασπαταλήσει περιουσίες ολόκληρες σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα, ξένες γλώσσες, πιάνα, μπαλλέτα και ένα σωρό άλλα "εμπριμέ" εφόδια.
Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πλέον ψάχνουν μία "διαφορετική λύση". Κάπου στον ιδιωτικό τομέα που αρχίζει να γίνεται ελκυστικότερος οικονομικά από την δημόσια οδό για πτυχίο. Άσε που οι τίτλοι σπουδών στα Ιδιωτικά είναι πιο βαρύγδουποι. Άλλωστε έχουν το ίδιο ακριβώς αντίκρυσμα με τους κρατικούς σε πολλές περιπτώσεις: την ανεργία.
Δεν ξέρω τελικά αν τα ΤΕΙ της κάθε Κωλοπετεινίτσας πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν. Δεν ξέρω αν πρέπει να πάρουν αποφοίτους Λυκείου με .. άριστα 10 στο απολυτήριο.
Δεν ξέρω αν τα πτυχία βρίσκουν δουλειά. Δεν ξέρω αν στο πανεπιστήμιο μπαίνουν οι εύποροι γόνοι ή τα εύστροφα μυαλά. Δεν ξέρω αν η έννοια της Παραπαιδείας ξεπεράστηκε στις συνειδήσεις μας. Δεν ξέρω αν τα ελκυστικά ιδιωτικά κολλέγια, ΙΕΚ, πανεπιστήμια -ή όπως αλλιώς τα λένε- είναι λύση. Το μόνο που ειλικρινά ξέρω είναι ότι δεν θα ήθελα να είμαι 18 ετών στις μέρες μας. Το μέλλον θα με τρόμαζε περισσότερο.

Permalink για το "Εκπαιδεύοντας τη Ρίτα και μαδώντας την Μαργαρίτα"