Tabs: Blog | About Me |

Πέμπτη, Σεπτεμβρίου 14

Ιωσήφ Βρυέννιος: Η περιφρόνηση της αλληλογραφίας

Ο Ιωσήφ Βρυέννιος υπήρξε λόγιος του Βυζαντίου. Ο πρώτος που σε πύρρειο λόγο του προφήτευσε -30 χρόνια πριν- την πτώση της Βασιλεύουσας. Άνθρωπος της σκέψης, του Θεού και της γραφής. Αλληλογραφούσε με το ιδιότυπο της εποχής. Ο πανεπιστημιακός Ν. Τωμαδάκης έσωσε και μετέφρασε αρκετές επιστολές του. Ανάμεσά τους και αυτή.

Aν ήξερα σίγουρα ότι και αυτές οι επιστολές μου δε θα ναυαγήσουν στη θάλασσα και ότι μετά την ανάγνωση δε θα τις πετάξεις στο χώμα ή τη φωτιά, ή το λιγότερο σε καμιά γωνιά, ίσως θα σου έστελνα πολλές και ομορφογραμμένες. Όσο όμως το θυμάμαι, τόσο περισσότερο τεμπελιάζω να σου γράψω. Kατάλαβε λοιπόν τι σημαίνει μάταια να αγοραστεί το χαρτί και το μελάνι που πρέπει και μάταια το γυαλιστικό και το ψαλίδι και το καλαμάρι να τοποθετηθούν μπροστά μου, να στομώσει η γραφίδα. Kαι η βελόνα και η κλωστή και το κερί και ύστερα η σφραγίδα μάταια να ετοιμαστούν.
Την εποχή του Βρυέννιου η επιστολή ήταν μία ιεροτελεστία ολόκληρη. H περγαμηνή ή το χαρτί ήταν κομμένα σε φύλλα, τα οποία ράβονταν μεταξύ τους. Γι' αυτό απαραίτητα όργανα ήταν το ψαλίδι, η βελόνα και το νήμα. Έγραφαν με τον κάλαμο, ειδικά ξυσμένο καλάμι για γραφή, τον οποίο βουτούσαν στο μελάνι. Tον κάλαμο, που ονόμαζαν επίσης καλαμίδα, γραφίδα ή δόνακα, τον τοποθετούσαν σε ειδική θήκη, η οποία πολλές φορές ήταν έτσι κατασκευασμένη, ώστε να μπορεί κανείς να την φορέσει στη μέση του. H επιστολή έμπαινε σε φάκελο που σφραγιζόταν με κερί. Βουλοκέρι!

Kαι αυτά είναι τα εξωτερικά στοιχεία. Eγώ ποια και πόσα πρέπει να κάνω; Nα σκεφτώ το περιεχόμενο, το αναγκαιότερο και πιο κουραστικό από όλα. Nα σκύψω το κεφάλι, να στυλώσω το βλέμμα μου, να χρησιμοποιήσω την τέχνη του χεριού μου και να κινήσω τα δάκτυλά μου, να λυγίσω τα γόνατά μου, να τραβήξω τις γραμμές, να κάνω ωραία γράμματα, να έχουν ωραίο νοηματικό περιεχόμενο και καμιά φορά να φανερώνουν κάποια μυστήρια. Όταν έπειτα βρεθεί και παρακληθεί ο ταχυδρόμος να το μεταφέρει και διανύσει με πλοίο μεγάλο ταξίδι, φτάνει η επιστολή στα χέρια εκείνου προς τον οποίο εστάλη. Aν αυτός λοιπόν, μόλις τη διαβάσει, την αφήσει στη γωνιά και το σκοτάδι, αντιλαμβάνεσαι πόσο πολύ περιφρονεί τον αποστολέα και όλα τα καλά που έκανε.
Η ανάγκη της απόκρισης δεν γνωρίζει αιώνες. Ήταν και είναι πάντα το ζητούμενο. Να δείξεις πως σέβεσαι, κατανοείς, διαφωνείς, αντιδράς αλλά να αποκρίνεσαι. Η σιωπή εκλαμβάνεται ως προσβολή. Ως απόρριψη. Kαι κάποια πράγματα είναι διαχρονικά. Όπως αυτή η στυφή γεύση στην έλλειψη της απόκρισης.

Γι' αυτό και οι παλαιοί δεν είχαν αυτή τη συνήθεια, αλλά το αντίθετο. Όταν έστελναν ή δέχονταν γράμματα, οι μεν αποστολείς, πριν δώσουν την επιστολή στα χέρια του γραμματοκομιστή, την αντέγραφαν σε ένα βιβλίο, όπου είχαν και τα άλλα γραπτά τους. Oι αποδέκτες, μόλις τη λάβαιναν, την επιδείκνυαν στους συντρόφους τους λογίους, την αποστήθιζαν πρώτοι και την αντέγραφαν στα δικά τους βιβλία. Oι φίλοι τους πάλι την έπαιρναν και την έβαζαν στα βιβλία τους, την αποστήθιζαν και την επιδείκνυαν, και στο σπίτι τους, στην αγορά, στους δρόμους, στις συγκεντρώσεις και σε οποιεσδήποτε συναντήσεις, αντί να αργολογούν, επαναλάμβαναν προφορικά το χρήσιμο περιεχόμενό της.

Τότε που η αλληλογραφία δεν ήταν προσωπική υπόθεση. Μετέφερε σπουδαία μαντάτα που έψαχναν πολλαπλούς αποδέκτες. Άλλωστε το ταξίδι της ήταν κοπιώδες. Πολλοί αναμειγνύονταν στην μεταφορά.
Η αλληλογραφία των ιστορικών προσώπων πάντα με γοήτευε. Το πρώτο ενικό πρόσωπο και οι αφτιασίδωτες αλήθειες τους. Οι έρωτες, τα συναισθήματα της απόρριψης, οι απογοητεύσεις, οι προβληματισμοί. Όσα δεν χώρεσε καμία ιστορική καταγραφή αλλά μου μοιάζουν πιο πολύτιμα και ανθρώπινα.
Ο Βρυέννιος γράφει χωρίς περιστροφές τον "πόνο" του. Ένας πόνος που ταξίδεψε με κόπο για να φτάσει ως παράπονο και "γιατί" στα χέρια του παραλήπτη του.
Όταν προσδοκούμε δεν αναλλογιζόμαστε καν τις συνθήκες του άλλου. Ο παραλήπτης μπορεί για λόγους ανωτέρας βίας να μην φάνηκε συνεπής. Στην περίπτωση του Βρυέννιου ακριβώς αυτό είχε συμβεί. Εν τούτοις, το παράπονο έμεινε ως ιστορικός "μάρτυρας" μιάς εποχής που η επιστολή διέσχιζε σαράντα κύματα μέχρι να φτάσει στον προορισμό της.

Στον σιωπηλό τρυφερό απ' τα Παρίσια.

Ετικέτες

buzz it!


Permalink για το "Ιωσήφ Βρυέννιος: Η περιφρόνηση της αλληλογραφίας"

10 Comments:

Anonymous Ανώνυμος said...

Ο Παρείσακτος μου ζήτησε να σας μεταβιβάσω τούτο:

"Οταν η αλληλογραφία, κινδυνεύει να εκφυλιστεί, από γράφειν αλλήλοις σε γράφειν αλλήλους, η σιωπή γίνεται ένας ασφαλής τρόπος να συνεχίσεις να σέβεσαι τους απέναντι."

8:21 μ.μ.  
Blogger oistros said...

Διαβιβάστε του παρακαλώ ότι αν θεωρεί τον εαυτό του Παρείσακτο, τον αδικεί κατάφωρα. Και για να πάψουμε να αδικούμε εαυτούς και αλλήλους και ... τα λάθη ανθρώπινα. Αρκετά μας τιμώρησε. Ας επανακάμψει και θα σφάξω τον μόσχο τον σιτευτό. Και εν συνεχεία θα στρώσω τραπέζι. Ε πόσο πια θα αντισταθεί? :))

8:34 μ.μ.  
Blogger Ιφιμέδεια said...

Ωραίο κείμενο!

9:27 μ.μ.  
Blogger ovi said...

O γκιώνης???

11:09 μ.μ.  
Anonymous Ανώνυμος said...

Καλά, εγώ κουράστηκα και μόνο που διάβαζα όλη αυτή την διαδικασία γραφής. :-)

Τελικά είμαστε αχάριστοι. Εγώ βαριέμαι κι όλη αυτή την διαδικασία ανοίγματος του pc, να κάνω click στο εικονίδιο του OpenOffice, να γράψω το κείμενο, να το διορθώσω, να διαλέξω φάκελο σωσίματος, να το σώσω, να το στείλω με email κοκ Ουφ! Δύσκολη η ζωή. :-)

12:05 π.μ.  
Blogger Finteias said...

Εδώ και καιρό επισκέπτομαι το blog σου.
Τα θέματα είναι πολύ καλά επιλεγμένα κι ο τρόπος που τα παρουσιάζεις τραβάει, όχι άδικα, την προσοχή.
Νομίζω ότι η πρώτη ανταπόκρισή μου στην κατά παντός αλληλογραφία (έτσι είναι το blog) γίνεται στο σωστό post.
Εδώ και καιρό έλεγα να αφήσω σχόλιο, αλλά η αναβολή έχει τη δύναμή της.

Το post για τον Ξυλούρη (24 Αυγούστου) με συγκίνησε. Αν και τον ακούω χρόνια σχεδόν καθημερινά (σοβαρολογώ) δεν μπόρεσα να κάνω ένα post που να το θεωρήσω αντάξιο.

Οίστρε, ελπίζω να τα ξαναπούμε.

Καλησπέρα.

12:25 π.μ.  
Blogger oistros said...

@ οvi
κάτι σαν κουκουβάγια που λατρεύει να περιφέρεται στο σκοτάδι. Τον θυμάσαι στα παιδικά μας αναγνώσματα. Τον λένε και νυχτοκόρακα :)
@ rocean
ναι είμαστε αχάριστοι. Οι αναπάντητες επιστολές μου μοιάζουν εξίσου θλιβερές με τους ανθρώπους που τρώνε ολομόναχοι στα φαστφουντάδικα
@ φιντεία
καλώς όρισες και ευχαριστώ.
Μοιράζομαι απλά ό,τι αγάπησα ή ό,τι μου 'μεινε. Και τα σχόλια ευπρόσδεκτα. Όπως σωστά παρατηρείς κάποτε δεν φτάνει να συνομιλεί κανείς μόνο με τον εαυτό του στο blog. Χρειάζεται απόκριση στην "κατά παντός αλληλογραφία". Αν και η πρόθεση απόψε ήταν απλώς να πείσω τον φίλο μου τον φιλόσοφο να διακόψει την σιωπή του. Όσο μιλούσε κερδίζαμε. Όσο σιωπά χάνουμε. Αλλά τελικά θα σεβαστώ τους λόγους του και θα περιμένω υπομονετικά.

1:27 π.μ.  
Blogger oistros said...

@ ιφιμέδεια
ο Βρυέννιος ήταν "μορφή". :)

1:29 π.μ.  
Blogger Erwtas Stomaxhs said...

para polu kalo post!

10:52 π.μ.  
Blogger xccc said...

Have you been keen to get level of popularity shortly? Social networking site Twitter might be the correct path for you. buy cheap twitter followers

7:51 π.μ.  

Δημοσίευση σχολίου

<< Home